Autyzm

 

    Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka. Oznacza to, że u dotkniętych nim dzieci obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się bardzo wcześnie, często już u kilkunastomiesięcznych niemowląt, ale zawsze są widoczne około 3 roku  życia.  Mimo, iż autyzm można zdiagnozować już u bardzo małych dzieci, to często diagnozuje się go również u nastolatków, a nawet osób dorosłych. Nie leczony może prowadzić do bardzo głębokich zaburzeń funkcjonowania w późniejszym wieku. Warto pamiętać, że zaburzenia autystyczne mają bardzo zróżnicowany charakter, dlatego obecnie w literaturze światowej używa się określenia „spektrum zaburzeń autystycznych”.

    Objawy autyzmu są zwykle widoczne u dwuletnich dzieci, dlatego tak istotne jest ich wczesne rozpoznanie. Pierwsze oznaki schorzenia można dostrzec już  u 6-miesięcznych niemowląt.

Jeśli 6-miesięczne niemowlę nie uśmiecha się, w wieku 12. miesięcy nie gaworzy i nie wykonuje żadnych gestów, a w wieku dwóch lat nie jest w stanie wypowiedzieć dwuwyrazowych wyrażeń,  to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest dzieckiem autystycznym.

      Objawów autyzmu jest wiele. Dziecko autystyczne:

·         woli być samo,

·         nie bawi się z innymi i nie jest twórcze w zabawie,

·         ma trudności w kontaktach z innymi ludźmi,

·         unika kontaktu wzrokowego,

·         woli kontakt z przedmiotami niż z ludźmi,

·         raczej patrzy „przez osobę”,

·         ma ograniczoną mimikę twarzy, jego twarz nie wyraża wielu emocji,

·         mało się uśmiecha,

·         wydaje się nadpobudliwe,

·         nie reaguje na własne imię,

·         czasami wpada w gniew bez wyraźnego powodu,

·         jest impulsywne,

·         nie mówi wcale albo używa słów bez znaczenia,

·         może za nami powtarzać słowa,

·         ma trudności w kontaktach z innymi ludźmi,

·         ma nadwrażliwość na dotyk i dźwięk.

·         dziwacznie się zachowuje – wprawia przedmioty w ruch obrotowy, samo zaś  kołysze się do przodu i tyłu podczas siedzenia, obraca w miejscu, klaszcze w dłonie

·         nie porusza się spontanicznie,

·         chodzi drobnym krokiem,

·         jeśli mówi, to zwykle na jeden temat,

·         sprzeciwia się jakimkolwiek zmianom w rutynie , np. lubi kąpać się o tej samej porze; każda ingerencja w ustalona kolejnośc wydarzeń może wywołać silna reakcję dziecka,

·         potrafi godzinami układać swoje zabawki w idealna linię,

·         nie lubi się przytulać, nie potrafi pokazać palcem tego, co go interesuje, jeśli czegoś potrzebuje, to ciągnie za rękę dorosłego.

       Nie ma jednego leku, dzięki któremu można wyleczyć dziecko z autyzmu. Istnieje natomiast wiele sposobów na poprawę jego funkcjonowania, Program leczenia obejmuje terapię behawioralną ( rozwój funkcji poznawc Jednak każde dziecko jest inne, dlatego nie wszystkie objawy muszą wystąpić u dziecka, by zdiagnozować autyzm. Są dzieci z tym schorzeniem, które bardzo lubią się przytulać, dużo mówią (choć nie zawsze poprawnie) i nie mają nasilonych dziwnych zachowań. Należy więc pamiętać, że o ile u niektórych dzieci objawy autyzmu są bardzo mocno nasilone, o tyle u innych bardzo słabo widoczne i trudne do wychwycenia.

Niemożność komunikacji z dziećmi autystycznymi była przez lata powodem postrzegania ich jako upośledzonych intelektualnie. Badania wykazują jednak, że większość osób dotkniętych tą chorobą ma iloraz inteligencji nie odbiegający od przeciętnego. Chorzy na autyzm bardzo często są obdarzone wyjątkowymi umiejętnościami: fenomenalną pamięcią, wielkim talentem matematycznym, muzycznym czy plastycznym.Badania wykazują, że dobrze radzą z zadaniami polegającymi na rozpoznawaniu kształtów umieszczonych na skomplikowanym tle, zapamiętują detale. Zadziwiają czasem otoczenie wiedzą geograficzną, astronomiczną czy matematyczną (rozkładaniem liczb na czynniki pierwsze, wyciąganiem pierwiastków, skomplikowanymi operacjami matematycznymi przeprowadzanymi w pamięci). 

    Nie ma medycznych testów, które umożliwiłyby rozpoznanie autyzmu. Najlepiej, aby diagnoza została postawiona przez zespół specjalistów (pedagoga, psychologa, lekarza psychiatrę), mających doświadczenie w terapii autyzmu. Sama diagnoza jest procesem długotrwałym. Polega na obserwacji dziecka, jego stopnia komunikacji, zachowania i stopnia rozwoju.  Psycholog i pedagog  obserwują dziecko, jak zachowuje się w kontakcie z rodzicami, a jak z obcymi osobami. Wskazana jest też konsultacja pediatry, gdyż autystyczne dziecko ma też czasami inne schorzenia.  Zdiagnozowzych, społecznych) i poprawę komunikacji oraz  odpowiednią edukację, która dzięki zaangażowaniu rodziców i terapeutów często przynosi dobre rezultaty. Farmakoterapia nie ma wpływu na podstawowy przebieg leczenia autyzmu, ale niekiedy jest wskazana do kontrolowania objawów i stosuje się  ją w zależności od potrzeb dziecka.

 

   W terapii dzieci autystycznych wykorzystywane są również inne metody:

–  Metoda Aktywności Knillów.  

    Programy Aktywności zostały stworzone przez małżeństwo Mariannę i Christophera Knillów. Załozyli,  że najważniejszym kanałem sensorycznym jest skóra. natomiast dotyk jest  pierwszym wrażeniem, jakiego doznajemy. To właśnie od wrażliwości dotykowej zależy umiejętność nawiązania kontaktu z otoczeniem. Ten jest z kolei podstawą kształtowania się kolejnych umiejętności w tym komunikacji. Wczesna komunikacja między niemowlęciem a dorosłym wyraża się właśnie poprzez dotyk.   W swoich programach autorzy skojarzyli ruch i dotyk ze specjalnie skomponowaną muzyką. Wykonując przy muzyce określone ćwiczenia, dziecko uczy się odczuwania własnego ciała i otwiera się na doznania dotykowe z otoczenia.Podczas realizacji wszystkich programów każdy ruch dziecka wspierany jest przez specjalny akompaniament muzyczny.

Program Aktywności składa się z sześciu części:

·         Programu Wprowadzającego

·         Programu Specjalnego dla dzieci ze znaczną niepełnosprawnością ruchową

·         Programu Pierwszego, koncentrującego się na ćwiczeniach górnej partii ciała

·         Programu Drugiego, koncentrującego się na ćwiczeniach dolnej partii ciała

·         Programu Trzeciego wymagającego od uczestnika większej sprawności i koordynacji ruchowej, a także uwagi

·         Programu Czwartego, gdzie dużą rolę odgrywa  własna inicjatywa dziecka (np. taniec)

– Metoda Dobrego Startu – składają się na nią 3 elementy: element słuchowy (piosenka lub wiersz), element wzrokowy (wzory graficzne) i element motoryczny (wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych, połączonych z rytmem piosenki lub wiersza). Celem metody jest jednoczesne rozwijanie funkcji wzrokowych, językowych,  słuchowych, motorycznych, a także kształtowanie lateralizacji (ustalenie ręki dominującej) oraz orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

–  Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne – wykorzystuje dotyk, ruch a także wzajemne relacje fizyczne, emocjonalne i społeczne we wspomaganiu rozwoju dziecka i terapii zaburzeń. Stosowane jest kołysanie, przeciąganie,  przytulanie, turlanie. Podstawą metody jest rozwijanie poprzez ruch:

·         świadomości własnego ciała,

·         świadomości przestrzeni i działania w niej,

·         dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskich kontaktów,

·         ruch kreatywny.

–  Biofeedback – jest nową metodą zwiększania możliwości naszego umysłu. Oparta jest na wyspecjalizowanej technice komputerowej.  Pojawiające się na ekranie komputera obrazy i dźwięki stymulują w odpowiedni sposób pracę mózgu, a dziecko za pomocą tylko własnych myśli (bez użycia klawiatury) uczy się koncentrować na wykonywanym zadaniu. Biofeedback poprawia szybkość myślenia, pamięć, rozwija prawidłowe relacje z innymi ludźmi.