Wychowanie to różnorodne wyzwania nakierowane na osiągnięcie sukcesu. A tym sukcesem jest osiągnięcie zamierzonych celów. Co zaś jest celem? W jaki sposób wybieramy cele i czy zakładając te a nie inne rezultaty naszych działań, umiemy odpowiedzieć sobie na pytanie po co to robimy i co chcemy osiągnąć? Czy nasza postawa, postawa wychowawcy pomoże osobie wychowywanej w osiągnięciu sukcesu wychowawczego? Czy wychowanek zna nasze cele i godzi się im podporządkować? Być może odwieczny bunt młodych, to nic innego jak bunt przeciwko narzuconym celom. Mądrze wychowujący dorosły, to dorosły wsłuchany w monolog wychowanka, to dorosły trwający w nieustającym dialogu z wychowankiem. Skuteczne wychowanie odbywa się na wielu poziomach.
Początek wychowania zaczyna się zanim padną słowa określające, co jest dobre, a co złe, co możemy zrobić, a czego nie wolno. Pierwszy poziom oddziaływania wychowawczego gwarantuje dom rodzinny. Uczy, co to znaczy kochać i szanować. Z domu wynosimy to, co najcenniejsze w nas: miłość, akceptację innych ludzi i postaw, szacunek, wierność, zaufanie. Szkoła wzmacnia w nas te wartości, a także do tej dobrej podstawy wnosi inne, równie ważne takie jak odpowiedzialność, sprawiedliwość, poszanowanie innych ludzi i wartości materialnych, uczciwość.
Metody diagnozowania potrzeb wychowawczych
Każdy przypadek zachowania ucznia jest indywidualny, czymś spowodowany i zakładający jakiś określony cel. Zasadniczym pytaniem, jakie musimy sobie zadać, przy rozpatrywaniu konkretnego przypadku, jest pytanie o to dlaczego tak się dzieje, co wydarzyło się w życiu dziecka, że jego reakcje są właśnie takie. W zależności od zjawiska, które chcemy badać, musimy zdecydować się na określoną metodę i najskuteczniejsze dla niej narzędzie. Do najprostszych pomocy w diagnozowaniu, nieskomplikowanych i łatwych do przeprowadzenia zaliczamy:
Opis sytuacji, problemu – konkretny, rzeczowy, opierający się tylko na tym, co możemy zaobserwować – opis wydarzenia, obejmujący tylko zachowania uczestników oraz sytuację. Opis musi być obiektywny, nie ma w nim miejsca na domysły i wnioski. Podczas opisywania wystrzegamy się oceniania, nie interpretujemy wydarzenia, nie osądzamy i nie wydajemy wyroku. Opis ma nam posłużyć do rzetelnego zobrazowania krytycznej sytuacji, musimy więc wyłączyć osobiste emocje i przekonania.
Autorefleksja- w szczególnych przypadkach właśnie autorefleksja może pomóc nam rozwiązać sytuacje zdawałoby się bez wyjścia. Jeśli założymy tezę, że nauczyciel chce być przyjacielem swoich uczniów, a przynajmniej, że nie chce być ich wrogiem, a jednocześnie, że jest takim samym człowiekiem narażonym na różnego rodzaju stresy, jak jego uczniowie, to możemy również z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że także i my, nauczyciele, możemy czasami stać się przyczyną nienajlepszych zachowań uczniów. Stwierdzenie to nie ma na celu urażania kogokolwiek, ma jedynie wspomóc nas w refleksyjnej postawie. Zastosowanie autorefleksji pozwoli nam ujrzeć problem z innej strony samego siebie, strony refleksyjnego wychowawcy, który ma świadomość tego, iż jego zachowanie: sposób poruszania się, skiniecie głową lub ręką, mimika twarzy, ton głosu i sposób zwracania się do uczniów ma wielki wpływ na wzajemne relacje. Dla przeprowadzenia właściwej autorefleksji pomocne mogą okazać się pytania typu:
W jaki sposób odbieram zachowanie ….
Czy moja reakcja jest adekwatna do sytuacji, czy może przesadzam lub zbyt pochopnie lekceważę?
Co tak naprawdę jest powodem mojej złości w stosunku do…?
A być może ta ja, swoim zachowaniem lub komentarzem spowodowałem ten konflikt/ problem? A może moje reakcje pogłębiają złą sytuację? Od kiedy mnie to denerwuje, złości? Jak długo trwa ta sytuacja? Co było tego bezpośrednim powodem?
Odegranie roli – w tej metodzie nauczyciel przyjmuje perspektywę ucznia (lub grupy uczniów), którego problem stara się rozwikłać. Nauczyciel wczuwa się w sytuację ucznia i z jego punktu widzenia szuka odpowiedzi na pytania, które mógłby zadać uczniowi, aby uzyskać odpowiedzi mogące ułatwić rozpoznanie przyczyn zaistniałej sytuacji. Oczywiście pracując tą metodą identyfikujemy co najmniej kilka różnych powodów takiego zachowania dziecka.
Celowa obserwacja – do tej metody sięgamy wtedy, kiedy z uwagą chcemy przyjrzeć się poszczególnym uczniom, grupie uczniów lub nawet całej klasie. W celowej obserwacji istotnym elementem jest tak zwana „karta obserwacji”, która pomoże nam w sposób usystematyzowany zebrać wszystkie uwagi i refleksje odnoszące się do obserwowanych osób. W celowej obserwacji pomocne mogą być także notatki z rozmów, które przeprowadzamy z innymi osobami na temat osoby (lub grupy czy też klasy), której obserwacja dotyczy. Rozmowa indywidualna – do przeprowadzenia rozmowy indywidualnej musimy się bardzo dobrze przygotować. Przede wszystkim powinniśmy określić, w jakim celu chcemy ją przeprowadzić, co chcemy uzyskać, co zbadać. Dobrze byłoby scenariusz takiej rozmowy rozpisać na poszczególne zagadnienia, a nawet wskazanym byłoby spisać sobie pytania, które chcemy zadać. Bardzo ważnym jest także odpowiednie miejsce i czas. W trakcie rozmowy musimy poświęcić całą uwagę osobie, z którą rozmawiamy, dlatego też nie należy przeprowadzać jej w pośpiechu, między lekcjami, na zatłoczonym korytarzu. Osoba, z którą przeprowadzamy rozmowę musi odczuwać, iż poświęcamy jej całą swoją uwagę i zainteresowanie.
Odniesienie celów wychowawczych szkoły do oczekiwań środowiska i państwa
Nauczyciele powinni ze sobą współpracować, zarówno w ramach planowania, jak i realizacji działań wychowawczych. Mówi o tym między innymi rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz. U. z 2017 poz. 1611). Opisuje ono między innymi oczekiwane cele działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły. Szkoły powinny zapewniać uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej winny być oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Podpowiada, że zasady postępowania i współżycia w szkole powinny być ponadto uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły oraz rodziców. Ponadto państwo oczekuje ,że w szkole wspólnie z uczniami i rodzicami, analizuje się podejmowane działania wychowawcze i profilaktyczne, w tym mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Ocenia się ich skuteczność oraz, w razie potrzeb, modyfikuje.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia,
kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. 2017, poz. 356) stanowi, że działalność edukacyjna szkoły określona jest przez:
1) szkolny zestaw programów nauczania,
2) program wychowawczo-profilaktyczny szkoły.
Szkolny zestaw programów nauczania oraz program wychowawczo- profilaktyczny tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Ponadto to samo rozporządzanie podkreśla, iż w procesie kształcenia ogólnego szkoła kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu
i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie
własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie
postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także
postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji.
Rola poszczególnych podmiotów w społeczności szkolnej w pracy wychowawczej .
Praca wychowawcza wymaga nieustannego współdziałania wszystkich podmiotów społeczności szkolnej. W sposób oczywisty wydaje się, że kluczowe elementy tego procesu to nauczyciele i rodzice. Warto jednak przypatrzeć się także pozycji uczniów.
Uczniowie budują największą i najbardziej aktywną społeczność szkoły. Mają swoje prawa, swoją reprezentację oraz niemały wpływ, jaki wywierają nawzajem na siebie. Co więcej, czym uczniowie są starsi, tym bardziej się liczą dla swoich rówieśników i tym więcej ich zdanie znaczy dla nich samych. Warto przemyśleć z jednej strony rolę uczniów w procesach uzgadniania czy wręcz kodyfikacji zapisów związanych z zasadami zachowania, z promowanymi postawami czy wartościami, jakie decydują o strategiach wychowawczych danej szkoły. Z drugiej strony, warto wypracowywać wspólnie z uczniami cele oraz sposoby budowania dookoła nich aktywności w możliwie największym stopniu włączających innych uczniów. Młodych ludzi w istotnym stopniu kształtuje się przez działanie. Mogą to być rozmaite realizacje kreatywne typu konkurs na plakat, przedstawienia czy koncerty. Bardzo dobrze sprawdzają się rozmaite projekty społeczne pozwalające uczniom nie tylko angażować się w działaniu, ale doznawać przeżyć i doświadczeń, które na poziomie teorii wyglądają zupełnie inaczej. Wreszcie, warto młodzież włączać w procesy legislacyjne – pytać, co jest dla nich ważne, jak rozumieją wybrane prawa i ograniczenia, czego oczekują od dorosłych i co mogą w zamian dać z siebie.
Podobnie rzecz się ma z rodzicami. Ich zaangażowanie również wzrasta wraz z poziomem włączania w działania podejmowane przez szkołę bądź na rzecz uczniów – ich dzieci. Tu również ważne jest włączanie rodziców w proces diagnozowania i omawiania wybranych aspektów pracy wychowawczej szkoły. Warto przedyskutowywać z nimi proponowane zapisy umieszczane w przepisach prawa wewnątrzszkolnego. I najważniejsze. Zgodnie przepisami do kompetencji rady rodziców należy między innymi uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowane przez nauczycieli, a także obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.
Najwięcej w kwestii pracy wychowawczej mają rzecz jasna do powiedzenia nauczyciele. Tu też ulokowana jest główna odpowiedzialność za skuteczność wychowawczą szkoły. Stąd bardzo ważne jest włączanie uczących zarówno w projektowanie treści legislacyjnych, jak i działań programowych. Kluczowym jednak jest taka organizacja pracy rady pedagogicznej, by kwestie wychowawcze były istotą nie tylko działań wychowawców klas, ale ogółu nauczycieli pracujących z poszczególnymi oddziałami szkolnymi. I dalej, by cele wychowawcze szkoły nie stanowiły jedynie zakresem odpowiedzialności dyrekcji czy ewentualnie pedagoga szkolnego, ale by stanowiły istoty element łączący wszystkich pracowników szkoły.
Podstawy skutecznego włączania uczniów do pracy nad własnymi postawami.
Punktem wyjścia decydującym o pracy wychowawczej szkoły jest umiejętne pozyskiwanie uczniów do pracy nad własnymi postawami. Praca wychowawcza nie może bazować na wyłapywaniu i karaniu uczniów za naganne zachowania, ale winna promować i wspierać postawy pozytywne. Stąd niezbędne jest nowe spojrzenie na rolę oraz zadania wychowawców klas, choćby poprzez wsparcie ich w uzyskaniu tak ważnych dla aktywności wychowawczej kompetencji jak:
– umiejętność identyfikacji i zrozumienia przyczyn niepowodzeń wychowawczych uczniów oraz właściwego doboru metod i sposobów radzenia sobie nimi;
-podstawowe umiejętności komunikowania się, a w szczególności niezbędne kompetencje w zakresie unikania i rozwiązywania barier komunikacyjnych na linii nauczyciele – uczniowie.
-poznanie zasadności użycia wybranych form pracy wychowawczej oraz rozpoznawanie i właściwy dobór konkretnych rozwiązań do wskazanych sytuacji;
– umiejętność projektowania właściwych form aktywności nauczycielskiej związanej z realizacją takich zadań jak: organizacja życia klasy, budowanie właściwych relacji między uczniami, przygotowanie uczniów do pracy zespołowej oraz ustalanie optymalnych kryteriów oceny z zachowania;
– planowanie sposobu ewaluacji podejmowanych działań wychowawczych w klasie. Nauczyciel wychowawca powinien umieć we właściwy sposób nazywać i radzić sobie z rzeczywistymi barierami utrudniającymi dobry kontakt z uczniami oraz ograniczającymi skuteczną pracę wychowawczą. Powinien znać i umieć stosować optymalne metody i formy pracy wychowawczej. Winien umieć we właściwy sposób planować i prowadzić działania wychowawcze, w tym przygotowywać i realizować optymalne scenariusze wybranych działań wychowawczych. Powinien też umieć projektować i przeprowadzać ewaluację własnych działań wychowawczych.
Istotnym zakresem kompetencji nauczyciela wychowawcy jest właściwe rozpoznawanie, a następnie budowanie odpowiednich interakcji na linii człowiek dorosły – dziecko oraz nauczyciel – uczeń. Właściwe interpretowanie rodzinnych uwarunkowań rozwoju uczniów oraz ewentualnego modyfikowania tego wpływu. Ważne jest także nabycie właściwego dystansu i umiejętność radzenia sobie z zaburzeniami zachowań reprezentowanymi przez uczniów, a także posiadanie praktycznych możliwości działań nauczycielskich w zakresie terapii oraz profilaktyki.
Projektowanie celów procesu wychowania w szkole – Moderowanie dyskusji
Zespołowa praca wychowawcza, a tylko taka ma sens w szkole, wymaga kolektywnego działania, poprzedzanego z reguły zbiorowym wypracowywaniem wspólnych celów. Te najlepiej uzyskać w wyniku odpowiednio moderowanej dyskusji. Zakłada ona na ogół powtarzającą się strukturę, która przypomina klasyczny tekst zbudowany ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
Warto więc: -sprecyzować temat, zaznajomić uczestników z zaplanowaną metodą dyskusji oraz założonymi ramami czasowymi,
– rozpocząć poprzez sformułowanie pytania bądź przedstawienie tezy,
-pilnować na bieżąco czasu wypowiedzi i czasu debaty,
– pilnować zasady trzymania się głównego wątku,
– udzielać uczestnikom głosu (również, w miarę istotnych potrzeb, kulturalnie przerywać
nadmiernie długie lub odbiegające od tematu wypowiedzi),
– zachęcać uczestników do wypowiedzi,
– jeśli to konieczne przeformułować lub wyjaśniać pytania i wypowiedzi uczestników,
– podsumować kolejne etapy dyskusji,
– podejmować decyzję o zakończeniu debaty i podsumować debatę,
– podziękować i pożegnać uczestników dyskusji.
Moderowanie dyskusji służy wspólnej pracy nad zagadnieniami, które zgromadziły zebranych. Moderator nie musi być ekspertem w zakresie dyskutowanego tematu, a jego zadaniem jest przede wszystkim słuchanie i zadawanie pytań otwartych, które będą pomagały eksplorować dany temat i wspólnie dostrzegać różne jego walory, perspektywy myślenia czy mnogość refleksji. Poprzez pytania moderator aktywizuje grupę do wymiany myśli i ujawniania stanowisk. Korzyści ze stosowania dyskusji moderowanej to:
– możliwość zaprezentowania różnych punktów widzenia,
– okazja do przedstawienia indywidualnych poglądów przez poszczególne osoby,
– rozwijanie umiejętności prezentowania własnego stanowiska oraz wysłuchiwania poglądów innych przez osoby biorące udział w dyskusji,
– wymiana refleksji, obserwacji czy doświadczeń i dzielenie się nimi,
– uzupełnienie wiedzy i poszerzanie swoich horyzontów myślowych poprzez uczenie się od siebie nawzajem,
– rozwijanie sprawności komunikowania się z innymi,
– ćwiczenie poprawności formułowania argumentów, jasnego precyzowania swoich poglądów, zadawania pytań,
– możliwość bliższego poznawania się nawzajem uczestników dyskusji,
– rozwijanie umiejętności określania, analizowania i przedyskutowywania różnych opcji i sposobów myślenia.
Dzięki tej formie pracy wszyscy mogą brać aktywny udział w procesie rozmowy i czuć się równoprawnymi partnerami dyskusji. W ten sposób wzrasta także prawdopodobieństwo zadowolenia ze wspólnie wypracowanych celów wychowawczych czy interpretowania ich znaczeń oraz roli w procesie oddziaływania na postawy uczniów. Co więcej, warto pamiętać, że ta forma rozmowy angażuje również emocje uczestników, bo angażuje ich nie tylko w sam dyskurs, ale również w rozwój relacji, jakie zaczynają się pojawiać w grupie.
Zakres możliwej współpracy szkoły z rodzicami
Rodzice to najlepsi partnerzy szkoły i nauczycieli, zwłaszcza kiedy są zainteresowani rozwojem własnych dzieci i starają się wzbogacać proces jego wychowania poprzez włączanie go w rzeczywiste sytuacje społeczne. Oznacza to, że szkoła i dom mogą się wspierać w kształtowaniu pozytywnych postaw dzieci i wychowanków, wzmacniać w wyborze oczekiwanych wartości (jak miłość, dobro, przyjaźń, wierność…), towarzyszyć w pielęgnowaniu tradycji narodowych, czy też lokalnych, a także rodzinnych (bo z tradycji rodzin niejednokrotnie tworzą się tradycje środowiskowe, ponadlokalne, ogólnonarodowe).
Dobrze kiedy nauczyciele potrafią zachęcić rodziców do współpracy ze szkołą. By tego dokonać warto pamiętać o ważnych elementach strategii pozyskiwania sojuszników. Choćby o tym, że każdy człowiek potrzebuje potwierdzenia sensu swojej aktywności. Przykładem może być choćby kartka z zestawieniem ustaleń w sprawie kryteriów oceny z zachowania przyjętych z rodzicami podczas spotkania z wychowawcą. Ciekawym zadaniem byłoby poproszenie uczniów o wyrażeni ich opinii na ten temat. Zamknięciem tego procesu mogłoby być spotkanie rodziców i uczniów z nauczycielami w celu wypracowania wspólnego kontraktu, zasad wzajemnego informowania się oraz przyjęcia wartości wiążących wszystkich członków tej mikrospołeczności. Działanie tego sposobu ustalania i wprowadzenia kryteriów oceny z zachowania przyniosłoby co najmniej trzy zdecydowanie pozytywne rezultaty:
- Po pierwsze, wzmocniłoby system oddziaływania wychowawczego dorosłych na wychowanków – uczniowie nie mogliby mówić, że ich rodzice widzą dany problem inaczej, a dzieci nie mogłyby spychać wszystkiego na upór oraz brak elastyczności nauczycieli.
- Po drugie, rodzice poczuliby się rzeczywistymi partnerami procesu wychowawczego, co z jednej strony czyniłoby ich bardziej odpowiedzialnymi w tej mierze, z drugiej zaś pozwoliłoby im uwierzyć, że mają prawo formować własne wnioski i oczekiwania wobec szkoły, czy przynajmniej wobec wychowawcy klasy ich dziecka. Po trzecie, wzrosłyby rola oraz autorytet nauczyciela, który nie unika trudnych rozmów, potrafi moderować pracą tak dzieci czy młodzieży, jak i ich rodziców, a także jest osobą kompetentną, ponieważ potrafi słuchać i umie wypracować wspólne decyzje i rozwiązania nawet wobec znaczącej różnicy zdań.
Kolejne kwestie związane rzekomą niemożnością zaangażowania rodziców w życie szkoły wiążą się z powszechnymi stereotypami, jakie głoszą na ten temat zarówno nauczyciele, jak i sami rodzice. Pierwszy z nich mówi o tym, że szkoła traktuje rodziców jak ignorantów w sprawach wychowawczych, a przecież rodzice, jako pierwsi i najważniejsi wychowawcy swoich pociech, są równie ważni jak szkoła i nauczyciele. Cóż, rodzice rzeczywiście stanowią dla swoich dzieci źródło wielu wzorów, a także kształtują wiele ich postaw oraz nawyków. Nie mogą jednak być porównywalni z nauczycielami czy szkołą. Przede wszystkim dlatego, że dom nie ma na ogół określonych celów ani standardów, a szkoła ma. Poza tym, wbrew solennemu przekonaniu wielu z nas, mało kto jest wystarczająco konsekwentny w pracy wychowawczej, a już na pewno rzadko poddaje jej rezultaty obiektywnej weryfikacji. W szkole dziecko poznaje poglądy różnych osób, może w efekcie wypracować indywidualny sposób patrzenia na świat (choć, powiedzmy sobie szczerze, na ogół i tak jest on mocno sprofilowany przez to, w jaki sposób rzeczywistość interpretuje dom i osoby najbliższe ucznia). Nie oznacza to jednak, że szkoła, a personalnie nauczyciel wychowawca powinien całkowicie pominąć to bogactwo doświadczenia, jakie przynoszą ze sobą rodzice do szkoły swojego dziecka. Bywa, że nauczyciel w ogóle nie ma doświadczenia rodzicielskiego i w rozmowach z rodzicami swoich uczniów bazuje na swoich własnych doświadczeniach jako dziecka, a nie jako rodzica właśnie. Bywa, że jego dzieci, ze względu na swój wiek reprezentują zupełnie inne problemy, które również trudno wykorzystać w trakcie bezpośredniej rozmowy z rodzicami swoich uczniów. I z tego właśnie powodu należy w większym zakresie umożliwiać rodzicom wypowiadanie się na temat swoich koncepcji oraz doświadczeń wychowawczych, należy informacje te konfrontować ze sobą i wypracowywać w oparciu o nie nowy wspólny światopogląd dotyczący podstaw oraz zakresu odpowiedzialności za systematyczne oraz celowe wspieranie rozwoju kolejnych pokoleń.
Metody promocji działań wychowawczych
Wychowanie wobec wartości wymaga nie tylko konsekwentnego działania oraz współpracy szkoły oraz rodziców, ale również prowadzenia działań promocyjnych. Poniżej kilka praktycznych zasad z jakich warto korzystać decydując się na aktywną promocję działań wychowawczych szkoły w środowisku lokalnym.
I. Zapisz w folderze informację o wartościach wychowawczych szkoły
Okres naboru uczniów do szkół można wykorzystać do promowania wartości placówki, którą kierujemy lub/i w której uczymy. Warto do materiałów, które kierujemy do potencjalnych uczniów oraz ich rodziców, włączyć również informacje o priorytetach i zasadach wychowawczych, jakimi kieruje się szkoła. Co powinna one zawierać? Między innymi:
1. Zwięzły opis wartości/ misję wychowawczą szkoły 2. Wymienione w punktach odpowiedzi na pytania typu: a) co wyróżnia naszą szkołę wśród innych? b) czym się szczyci? c) jakie wartości proponuje? d) w jaki sposób szkoła pracuje nad ich osiągnięciem? e) w jaki sposób szkoła współpracuje ze środowiskiem lokalnym w celu osiągnięcia przez jej uczniów ważnych dla niej wartości? 3. Wypowiedzi uczniów, może rodziców, może lokalnych autorytetów potwierdzających zaangażowanie oraz rezultaty pracy wychowawczej szkoły .
II. Zaproś rodziców z dziećmi na pierwsze spotkanie.
Kolejne działanie promocyjne, to zaproszenie rodziców i kandydatów na uczniów na pierwsze spotkanie. Jest to doskonała okazja dla przyszłego wychowawcy do zapoznania się z uczniami, a dla rodziców możliwość obserwacji dziecka w nowej sytuacji. Pierwsze zebranie powinien poprowadzić dyrektor szkoły przedstawiając siebie, przyszłego wychowawcę klasy, kadrę oraz w sposób zwięzły, zawierający istotne informacje, opowiedzieć o szkole, o zakładanych celach wychowawczych oraz o preferowanych wartościach. Można pomyśleć o przygotowaniu na tę okazję prezentacji multimedialnej. To bardzo ważne dla szkoły, kiedy przyszli rodzice po wyjściu będą o niej opowiadać innym, o tym w jaki sposób się wyróżnia, co jest w niej ważne. Warto więc z zadbać o to, aby o szkole mówiono dobrze. Ważne też, żeby szkoła była identyfikowana jako miejsce, w którym określone kwestie są istotne. Mogą być związane z patronem. Mogą z ogólną koncepcją pracy czy programem profilaktyczno- wychowawczym szkoły.
III. Bądź rzecznikiem prasowym i korespondentem własnej szkoły.
Każda szkolna uroczystość czy impreza wymaga zaangażowania wielu osób. Często oprócz uczniów i nauczycieli są to rodzice, instytucje, organizacje, sponsorzy czy władze. Nawet najmniejszy wkład ich pracy powinien być przez organizatorów, czyli szkołę, doceniony. Jak to zrobić? Wiadomo. Można dziękować podczas uroczystości, wręczać dyplomy, gratulacje, prace plastyczne uczniów, ale można również pisać o tym do lokalnej prasy. Efekty pojawią się wkrótce. Jeśli do tekstu załączymy zdjęcia, na których są uczniowie, to możemy liczyć na to, że gazeta trafi do domów tychże dzieci, dziadków, sąsiadów i stałych czytelników. Warto pamiętać o powtarzaniu sloganów, haseł, myśli, które wyznaczają plan wychowawczy szkoły. System wartości, którymi kieruje się jej społeczność.
IV. Załóż stronę domową szkoły.
Postęp techniki i konkurencja również wśród szkół wymuszają dostosowanie się do rodzących standardów. Strona WWW to dzisiaj już zjawisko powszechne. Jednak w związku z coraz szerszymi możliwościami współpracy ze szkołami z całego świata należy myśleć o wielojęzycznych stronach www. Tu również ważne są hasła, myśli, cytaty, ale też podejmowane aktywności potwierdzające, że szkoła jest jakaś. Że prowadzona w niej praca wychowawcza dzieje się dookoła przyjętych i ważnych dla danej społeczności wartości.
V. O szkole trzeba mówić prawdę
Wszystkie podejmowane przez szkołę działania promujące wybrane przez szkołę wartości powinny być uczciwe wobec odbiorcy tychże działań, innych szkół, nauczycieli i uczniów. W żadnym razie nie wolno kłamać. Jeśli podczas przygotowania materiałów czy działań promocyjnych okaże się, że nie wszystko wygląda tak jak wymarzyliśmy, to jest to doskonała okazja do przemyślanych działań na rzecz rozwoju szkoły i podążania w kierunku marzeń, czyli misji szkoły.
Bibliografia:
Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Kraków 2003
Cichoń W., Wartości. Człowiek. Wychowanie, Kraków 1996
Łobocki M., Pedagogika wobec wartości, Kraków 1993
Brezinka W., Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, Kraków 2007
Szymański M., Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy, Warszawa 1998
Śliwersk B., Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, Gdańsk 2006
Wolicki M., Znaczenie wychowawcy w wychowaniu ku wartościom, Stalowa Wola 2012.
Materiały i notatki ze szkolenia „Wychowanie do wartości”…
Karolina Drużdż
