Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

 w Specjalnym Ośrodku Szkolno –Wychowawczym

w Starachowicach na lata 2018- 2023

Spis treści

1. Wstęp ………………………………………………………………………………………………………………………………3
2. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego…………………………………………………3
3.  Podstawy prawne opracowania systemu ………………………………………………………………………9
4. Założenia programu ………………………………………………………………………………………………………10
5.  Cele główne programu………………………………………………………………………………………………….11
6. Cele szczegółowe……………………………………………………………………………………………………………12
7. Cele i działania szkolnego doradcy zawodowego………………………………………………………….15
8.  Treści, tematy zajęć ze wskazaniem adresata…………………………………………………………….16
9.  Metody i techniki pracy…………………………………………………………………………………………………18
10. Realizacja, osoby odpowiedzialne……………………………………………………………………………….19
11. Scenariusze i konspekty………………………………………………………………………………………………22
12. Dostępne materiały edukacyjne on-line…………………………………………………………………….22
13. Ewaluacja wewnętrzna……………………………………………………………………………………………….22

I.Wstęp.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) to dokument, który zawiera informacje o wszystkich działaniach, jakie prowadzi szkoła, aby wspomóc ucznia w świadomym planowaniu swojej ścieżki edukacyjno-zawodowej z uwzględnieniem jego mocnych stron, zainteresowań, umiejętności i predyspozycji zawodowych. Definiuje on: rolę i zadania osób, które są odpowiedzialne za poszczególne zadania, oraz  jakie są oczekiwane efekty i metody pracy.

WSDZ jest częścią planu wychowawczego szkoły i włączony jest do Statutu szkoły. Odbiorcami tych zadań są uczniowie, rodzice, nauczyciele oraz instytucje, które wspomagają ten proces doradczy.

Działania w zakresie doradztwa zawodowego obejmują:

1. Orientację zawodową dla klas I– VI szkoły podstawowej
2.  Doradztwo zawodowe dla klas VII–VIII szkoły podstawowej – minimum 20 godzin w dwuletnim okresie nauczania (10 h – klasa   VII, 10  h – klasa VIII)
4.  Doradztwa zawodowego dla branżowych szkół – minimum 10 godzin w trzyletnim okresie nauczania
5. Przygotowanie do pełnienia ról społecznych i pracowniczych – Szkoła Przysposabiająca do Pracy (treści zawarte w podstawie programowej Szkoły Przysposabiającej do Pracy)

1. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I-III szkół podstawowych

1. Poznanie siebie

Uczeń:

1.1. opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;

1.2. prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób;

1.3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;

1.4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;

1.5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie;

2.2. podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;

2.3. opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach;

2.4. omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje;

2.5. opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;

2.6. posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1. uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;

3.2. wskazuje treści, których lubi się uczyć;

3.3. wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1. opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;

4.2. planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując na podstawowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;

4.3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV-VI szkół podstawowych

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1. określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje;

1.2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;

1.3. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;

1.4. prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;

2.2. opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka;

2.3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;

2.4. posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;

2.5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1. wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;

3.2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;

3.3. samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1. opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych;

4.2. planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;

4.3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą.

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego  dla klas VII i VIII szkół podstawowych

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1. określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

1.2. rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe);

1.3. dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;

1.4. rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;

1.5. rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.6. określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji;

1.7. określa własną hierarchię wartości i potrzeb.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1. wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania;

2.2. porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;

2.3. wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy;

2.4. uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;

2.5. analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy;

2.6. wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową;

2.7. dokonuje autoprezentacji.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1. analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;

3.2. analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów;

3.3. charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej;

3.4. określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1. dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;

4.2. określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby;

4.3. identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy;

4.4. planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów.

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla branżowych szkół I stopnia

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1. sporządza bilans własnych zasobów na podstawie dokonanej autoanalizy („portfolio”);

1.2. określa obszary do rozwoju edukacyjno-zawodowego i osobistego;

1.3. określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

1.4. rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.5. analizuje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.6. określa własny system wartości, w tym wartości związanych z pracą i etyką zawodową.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1. analizuje informacje o lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy oraz funkcjonujących na nim zasadach w kontekście wyborów edukacyjno-zawodowych;

2.2. określa zawody i stanowiska pracy, dla których bazę stanowią jego kwalifikacje, z uwzględnieniem zawodów przyszłości i zapotrzebowania rynku pracy;

2.3. porównuje formy zatrudnienia i możliwości funkcjonowania na rynku pracy jako pracownik, pracodawca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą w obszarze, w którym się kształci, oraz analizuje podstawy prawa pracy, w tym rodzaje umów o pracę, sposoby ich rozwiązywania, prawa i obowiązki pracownika;

2.4. konfrontuje własne zasoby ze zidentyfikowanymi potrzebami i oczekiwaniami pracodawców oraz wymaganiami rynku pracy;

2.5. określa znaczenie i wskazuje możliwości odbycia stażu zawodowego lub zdobycia zatrudnienia z wykorzystaniem dostępnych form aktywizacji zawodowej;

2.6. sporządza i aktualizuje dokumenty aplikacyjne zgodnie z wymaganiami pracodawców;

2.7. przygotowuje się do zaprezentowania siebie i swoich kompetencji podczas rozmowy kwalifikacyjnej;

2.8. charakteryzuje przebieg procesu zakładania własnej działalności gospodarczej oraz instytucje wspomagające zakładanie własnej działalności gospodarczej;

2.9. charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1. korzysta ze źródeł informacji dotyczących dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego formalnego, pozaformalnego i nieformalnego;

3.2. analizuje możliwości uzupełniania, poszerzania i uzyskiwania nowych kwalifikacji zawodowych w ramach krajowego i europejskiego systemu kwalifikacji;

3.3. określa korzyści wynikające z uczenia się przez całe życie w rozwoju osobistym i zawodowym;

3.4. analizuje możliwości kontynuowania nauki.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1. ustala swoje cele, zadania i działania w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej;

4.2. sporządza indywidualny plan działania – planuje różne warianty ścieżek edukacyjno-zawodowych na podstawie bilansu własnych zasobów i wartości oraz informacji na temat rynku edukacji i rynku pracy, przewidując skutki własnych decyzji;

4.3. dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej zgodnie z posiadanymi zasobami i określonymi celami zawodowymi.

1. Podstawy prawne opracowania systemu

·Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. –Prawo oświatowe, (Dz.U. 2017 poz. 59).

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U.2018.0.996, Art. 109. Prawo oświatowe)

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów

publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 nr 61, poz. 624 ze zm.).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r w sprawie ramowych planów nauczania

dla publicznych szkół (Dz.U z 2017 r nr 0, poz.703)

·Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. –Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, (Dz.U. 2017 poz. 60).

·Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017 poz. 1591).

·Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 199).

·Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 532) z późniejszymi zmianami

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej  z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego

1. Założenia programu
2. Stworzenie jednolitej, uwzględniającej etapy rozwojowe uczniów oraz specyfikętypów szkół, systemowej koncepcji orientacji zawodowej rozumianej jako ogółdziałań dydaktyczno-wychowawczych skierowanych do uczniów klas I-VIII SzkołyPodstawowej, Szkoły Branżowej I stopnia, Szkoły Przysposabiającej do Pracy.
3. Kształtowanie u uczniów proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji.
4. Pomoc uczniom w samopoznaniu, w kształtowaniu pozytywnej motywacji do nauki,zdobywaniu informacji o możliwościach edukacji, zawodach i rynku pracy.
5. Przygotowanie uczniów do samodzielnego dalszego rozwoju zawodowego.
6.  Pomoc rodzicom w poznawaniu własnego dziecka, wspieranie w pełnieniu rolidoradcy dziecka, w zdobywaniu informacji o rodzajach szkół oraz o instytucjach,które udzielają pomocy w planowaniu i podejmowaniu decyzji dotyczącychkształcenia i kariery zawodowej.
7.  Pomoc nauczycielom szkoły w realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowegooraz wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Udostępnianieim materiałów do prowadzenia zajęć w z klasą, pomoc w zdobywaniu informacji
   o instytucjach świadczących pomoc z zakresu doradztwa zawodowego;
8. Współpraca ze środowiskiem: Rodzice,  PUP, OHP, CKP, WTZ,  Przedsiębiorcy, Stowarzyszenia, Szkoły branżowe.

1. Cele główne

1. Cele szczegółowe

-podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi
-podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje co z nich wyniknęło dla niego i innych

– odgrywa różne role zawodowe w zabawie
– podaje nazwy zawodów wykonywanych przez najbliższych oraz opisuje ich podstawową specyfikę
– opisuje czym jest praca i omawia jej znaczenie w życiu człowieka
– posługuje się przyborami, narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy

– uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności

-wskazuje treści których lubi się uczyć

– wymienia różne źródła wiedzy i próbuje z nich korzystać.

-opowiada kim chciały zostać i co chciałby robić

-próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach bezpośrednio związanych z jego osobą.– określawłasne zainteresowania, zdolności i uzdolnienia oraz kompetencje
-wskazuje swoje mocne i słabe strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia
-prezentuje swoje zainteresowania / uzdolnienia na forum

-wymienia różne grypy zawodów i podaje przykłady dla poszczególnych grup
-opisuje czym jest praca i jej znaczenie w życiu człowieka
-podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe
-wyjaśnia rolę pieniądza i jego związek z pracą

-wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy
-wskazuje przedmioty szkolne których lubi się uczyć
-podejmuje próby samodzielnego poszukiwania informacji i korzystania z różnych źródeł wiedzy

-opowiada o swoich planach edukacyjnych i zawodowych
– planuje swoje działania (lub działania grupy) wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu
– próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach bezpośrednio związanych z jego osobą- rozpoznaje swoje zasoby(zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe)
-charakteryzuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy
-określa aspiracje i potrzeby związane z własnym rozwojem i możliwe sposoby ich realizacji

-wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody
-wskazuje drogi zdobycia wybranych zawodów
-uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka

– charakteryzuje strukturę systemu edukacji
-analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego pod kontem możliwości dalszego kształcenia
-określa znaczenie uczenia się przez całe życie

-określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów

– planuje ścieżkę kariery, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów
-identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery

-posługuje się  pojęciami związanymi z tematyką rynku pracy, kwalifikacji zawodowych;

-identyfikuje swoje możliwości psychofizyczne i predyspozycje zawodowe;

-wyjaśnia zależności pomiędzy zainteresowaniami a wyborem zawodu;

-wymienia umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych.

– rozwija swoje zainteresowania;

-wykorzystuje wiedzę teoretyczną z zakresu doradztwa zawodowego, aby trafnie określić swoje predyspozycje, zdolności, umiejętności;

-samodzielnie lub z pomocą doradcy planuje dalszą ścieżkę rozwoju zawodowego.

– skutecznie współpracuje z kolegami w zespole;

-przyjmuje twórczą i refleksyjną postawę wobec przekonań oraz sposobu postępowania innych ludzi;

-rozwiązuje konflikty powstające podczas pracy zespołowej.

– uczy się wskazywania swoich mocnych i słabych stron w sytuacji pracy
-określa swoje preferencje , zainteresowania
– poznaje znaczenie pracy w życiu człowieka
-poznaje zawody i czynności zawodowe
– doskonali umiejętność posługiwania się komputerem
– uczy się czynności pracy na konkretnych stanowiskach (na miarę możliwości szkoły)
– zna podstawowe zasady BHP
-kształci umiejętność współpracy
– poznaje prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy
– potrafi poradzić sobie w sytuacjach trudnych
– umie prosić o pomoc